ZUS renta z tytułu niezdolności do pracy
Aktualizacja 1 września 2022
Co to jest renta ZUS z tytułu niezdolności do pracy?
W ZUS renta chorobowa, czyli renta z tytułu niezdolności do pracy, przyznawana jest osobom, których stan zdrowia nie pozwala na podjęcie pracy. Niezdolność do pracy występuje w kilku wariantach:
- Jeżeli nie możesz pracować w pracy zgodnej z Twoimi kwalifikacjami, to jesteś osobą częściowo niezdolną do pracy,
- Jeżeli nie możesz pracować z powodu stanu zdrowia, to jesteś osobą niezdolną do pracy,
- Jeżeli nie możesz wykonywać żadnej pracy, to jesteś osobą całkowicie niezdolną do pracy.
Rodzaje rent z tytułu niezdolności do pracy
Wyróżnia się trzy rodzaje rent przyznawanych z tytułu niezdolności do pracy:
- renta stała – w przypadku gdy nie występują okoliczności przemawiające za tym, że nastąpi odzyskanie zdolności do pracy
- renta okresowa – jeżeli istnieją okoliczności przemawiające za tym, że może nastąpić odzyskanie zdolności do pracy
- renta szkoleniowa – jeżeli spełnia się warunki do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale orzeczono że celowe jest przekwalifikowanie zawodowe ze względu na niezdolność do pracy we wcześniej wykonywanym zawodzie
Na jak długo przyznaje się rentę okresową ZUS?
W przypadku gdy Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznaje rentę okresową, podaje w decyzji także czas na jaki została przydzielona. Po jego upływie istnieje możliwość złożenia wniosku o jego przedłużenie ERN-P, o ile lekarz orzecznik potwierdzi dalszą niezdolność do pracy. Trzy miesiące przed końcem obowiązywania renty okresowej, ZUS wysyła odpowiednią informację w preferowany przez świadczeniobiorcę sposób.
Kiedy i na jak długo przyznaje się rentę szkoleniową ZUS?
Renta szkoleniowa przysługuje w przypadku, gdy utraciło się zdolność do wykonywania pracy w obecnie wykonywanym zawodzie i lekarz orzecznik podjął decyzję o konieczności przekwalifikowania zawodowego. Trzeba posiadać również odpowiedni dla wieku okres składkowy i nieskładkowy.
Renta szkoleniowa przydzielana jest na 6 miesięcy. Po złożeniu wniosku starosty okres ten może zostać wydłużony, ale nie dłużej niż do 36 miesięcy. Renta szkoleniowa może być także skrócona, jeśli ZUS zostanie poinformowany o fakcie, że osoba nie może zostać przekwalifikowana lub nie poddaje się przekwalifikowaniu.
Kto ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy?
Żeby uzyskać rentę, należy spełnić następujące warunki:
- osoba musi być niezdolna do pracy,
- trzeba posiadać wymagany staż ubezpieczenia (staż zależny jest od okresu składkowego i nieskładkowego)
- 1 rok, gdy osoba stała się niezdolna do pracy przed ukończeniem 20 lat
- 2 lata, gdy osoba stała się niezdolna do pracy między 20 a 22 rokiem życia
- 3 lata, gdy osoba stała się niezdolna do pracy między 22 a 25 rokiem życia
- 4 lata, gdy osoba stała się niezdolna do pracy między 25 a 30 rokiem życia
- 5 lat, gdy osoba stała się niezdolna do pracy po ukończeniu 30 lat, ale wspomniany okres musi przypadać w ciągu 10 lat przed dniem w którym zgłoszono wniosek o rentę lub przed dniem, w którym powstała niezdolność do pracy
- Niezdolność do pracy powstała w okresie składkowym lub nieskładkowym wskazanym w ustawie emerytalnej, lub w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (ten warunek nie obowiązuje, jeżeli: jesteś całkowicie niezdolny do pracy, lub Twój staż ubezpieczeniowy wynosi 20 lat – w przypadku kobiet lub 25 – w przypadku mężczyzn).
Powstanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ZUS
Prawa do wypłacania renty zyskuje się w dniu, w którym zostaną spełnione wszystkie warunki do jego przyznania. By zacząć czerpać korzyści ze świadczenia, trzeba jednak najpierw złożyć wniosek o rentę chorobową ZUS ERN. Dzień zgłoszenia wniosku na wpływ na to, od kiedy zostanie przyznane świadczenie chorobowe.
Trzeba pamiętać, że niektóre świadczenia wzajemnie się wykluczają. Jeżeli wnioskodawca pobiera już:
- zasiłek chorobowy
- świadczenie rehabilitacyjne
- wynagrodzenie za czas w którym był niezdolny do pracy
to nie zostanie mu przyznane prawo do renty szkoleniowej, chorobowej oraz emerytury. Dopiero w dniu zaprzestania pobierania wymienionych w liście świadczeń będzie możliwe uzyskanie renty z tytułu niezdolności do pracy. Taka sytuacja nie tyczy się jednak emerytur ustalanych na nowych zasadach i renty rodzinnej przyznawanej z urzędu.
Utrata prawa do renty chorobowej
W zależności od rodzaju przyznanej renty, zmieniają się także warunki decydujące o jej utracie.
- W przypadku rent przyznanych bezterminowo, prawo do świadczenia traci się w momencie ustania warunków niezbędnych uprzednio do przyznania tego świadczenia.
- W przypadku rent przyznanych okresowo, traci się prawo do wypłacania świadczenia wraz z końcem okresu, na który zostały przydzielone.
- Jeżeli przyznano rentę stałą z tytułu niezdolności do pracy, to prawo do wypłacania świadczenia ustaje w dniu przyznania emerytury.
Renta z tytułu niezdolności do pracy – wnioski i dokumenty
Ubiegając się o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, należy uzupełnić wniosek ZUS ERN. Do wniosku należy dołączyć także dokumenty potwierdzające:
- Datę urodzenia
- Okresy składkowe i nieskładkowe
- Wysokość wynagrodzenia, przychodu lub dochodu w celu ustalenia podstawy wymiaru świadczeń
- Wszystkie okoliczności konieczne do ustalenia wysokości świadczeń, w tym między innymi zaświadczenia lekarskie o stanie zdrowia OL-9
- Wywiad zawodowy sporządzony przez pracodawcę, jeżeli pozostaje się osobą zatrudnioną
Nie trzeba dołączać dokumentów, które już zostały przypisane do konta ZUS.
Ile wynosi renta chorobowa ZUS?
Jak oblicza się wysokość każdego rodzaju renty? Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnia informacje o sposobach obliczania wysokości świadczeń zależnych od indywidualnej sytuacji wnioskodawcy.
Warto pamiętać, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych podwyższa wysokość renty do najniższej możliwej kwoty w przypadku, gdy uzyskana w obliczeniach kwota będzie od niej mniejsza. Najniższa możliwa renta zmienia swoją wysokość każdego roku, podobnie jak emerytury.
Istnieje także górna granica możliwej do uzyskania renty.
- wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może przekroczyć 250%
- wysokość renty nie może przekroczyć obliczonej podstawy wymiaru
Obliczanie wysokości renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy
Aby uzyskać kwotę świadczenia, należy dodać do siebie:
- 24% kwoty bazowej, czyli corocznie ustalanej kwoty zależnej od przeciętnego wynagrodzenia
- po 1.3% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych
- po 0.7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych
- po 0.7% podstawy wymiaru za każdy rok okresu, których brakuje do 25 lat stażu ubezpieczenia, które liczy się od dnia złożenia wniosku o rentę do dnia w którym osiągnęłoby się wiek 60 lat (staż hipotetyczny)
Obliczanie wysokości renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy
Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi zawsze 75% kwoty renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Obliczanie wysokości renty szkoleniowej
W przypadku renty szkoleniowej, wysokość świadczenia nie zależy od posiadanego stażu ubezpieczenia i wynosi 75% podstawy jej wymiaru. Zaznacza się jednak, że renta szkoleniowa nie może być niższa niż najmniejsza możliwa wysokość renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.
Przeliczanie renty z tytułu niezdolności do pracy
W przypadku gdy posiada się już prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, można zgłosić wniosek o przeliczenie wysokości świadczenia (formularz ERPO). Takie działania mogą podnieść wartość świadczenia, jeżeli zostaną spełnione odpowiednie warunki.
- Przeliczenie można przeprowadzić, jeżeli w momencie składania wniosku o przyznanie świadczenia nie posiadało się wszystkich niezbędnych dokumentów.
- Przeliczenie następuje także wtedy, gdy istnieje możliwość udokumentowania zarobków za lata sprzed roku przejścia na rentę.
- O przeliczenie można się starać również wtedy, gdy po przyznaniu świadczenia opłacało się składki na ubezpieczenie społeczne.
Renta chorobowa a prawo do emerytury
Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznacza, że nie może przyznać prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdy posiada się prawo do emerytury z FUS. Renty nie otrzymają także osoby spełniające warunki do otrzymania emerytury powszechnej lub w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny.
Podstawa prawna
(Dz.U. z 2022 r. poz. 504) Ustawa z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
- 2Udostępnienia
- 2
