Zasiłek macierzyński ZUS
Aktualizacja 18 listopada 2022
Ile wynosi zasiłek macierzyński i kto może z niego skorzystać? Sprawdź wymiar zasiłku macierzyńskiego i aktualną wysokość świadczenia. Poznaj termin wypłaty zasiłku macierzyńskiego przez ZUS i dowiedz się jak wypełnić wniosek o zasiłek macierzyński do ZUS.
- 1. Co to jest zasiłek macierzyński ZUS?
- 2. Jak uzyskać macierzyński ZUS z tytułu urodzenia dziecka?
- 3. Komu przysługuje zasiłek macierzyński?
- 4. Jak długo wypłaca się zasiłek macierzyński?
- 5. Ile wynosi zasiłek macierzyński ZUS?
- 6. Dokumenty potrzebne do przyznania zasiłku macierzyńskiego
- 7. Wniosek o urlop macierzyński ZUS
- 8. Czy od decyzji o przyznanie świadczenia macierzyńskiego można się odwołać?
Co to jest zasiłek macierzyński ZUS?
Zasiłek macierzyński to świadczenie pieniężne stanowiące formę pomocy finansowej dla osób, które urodziły dziecko. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznaje zasiłek macierzyński osobom ubezpieczonym i zatrudnionym w ramach umowy o pracę, umowy zlecenie lub na samozatrudnieniu. To jedno z podstawowych świadczeń gwarantowanych przez państwo dla osób ubezpieczonych w ZUS.
Jak uzyskać macierzyński ZUS z tytułu urodzenia dziecka?
W zależności od indywidualnej sytuacji osoby ubiegającej się o świadczenie, proces uzyskania finansowego wsparcia może ulegać zmianie.
- Jeżeli osoba jest pracownikiem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, należy złożyć do swojego pracodawcy wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego. Ubezpieczeni z innego tytułu powinni uzupełnić formularz ZAM w formie elektronicznej. Dokument stanowi wzór wniosku o zasiłek macierzyński za okres ustalony jako okres urlopu macierzyńskiego.
- Jeżeli płatnik składek osoby ubiegającej się o świadczenie zgłasza do ubezpieczenia chorobowego więcej niż 20 osób, zgromadzone dokumenty należy dostarczyć bezpośrednio do niego. W przeciwnym wypadku wnioski i dokumenty zostaną przekazane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Można to zrobić osobiście lub przez swojego płatnika składek. Osoby ubezpieczone w inny sposób powinny dostarczyć do wybranej placówki ZUS wszystkie dokumenty.
- Prowadząc działalność gospodarczą, wnioski i dokumenty składa się do odpowiedniej dla siebie placówki ZUS. Dotyczy to również osób duchownych. Termin wizyty może zostać zarejestrowany przez platformę PUE.
Komu przysługuje zasiłek macierzyński?
Ta forma świadczenia wypłacana jest
- pracownikom
- członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i kółek rolniczych
- osobom wykonującym pracę nakładczą
- osobom zatrudnionym na umowie zlecenie lub agencyjnej albo innej umowie o świadczenie usług
- ubezpieczonym, którzy prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą oraz ich współpracownikom
- pracującym odpłatnie w czasie odbywania kary aresztu lub pozbawienia wolności
- osobom odbywającym służbę zastępczą
- duchownym
którzy są objęci obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.
Zasiłek macierzyński ZUS można otrzymać także jeżeli:
- pracuje się na podstawie umowy na czas nieokreślony, która została przedłużona do dnia porodu
- osoba była w ciąży i została w tym czasie zwolniona z pracy
- naruszono przepisy i posiada się prawomocne orzeczenie sądu w tej sprawie
- pracodawca ogłosił upadłość lub zmarł w czasie trwania ciąży osoby ubezpieczonej
Świadczenie przyznawane jest także osobom przyjmującym dzieci na wychowanie. Jeżeli w okresie urlopu wychowawczego lub w okresie ubezpieczenia chorobowego przyjmie się pod opiekę dziecko:
- w wieku do 7 lat
- w wieku do 10 lat (gdy dziecko ma odroczony obowiązek szkolny)
Przyjęcie dziecka na wychowanie upoważnia do wypłaty świadczenia również wtedy, gdy przyjęcie ma charakter rodziny zastępczej (ale nie zawodowej).
Za jaki okres przysługuje macierzyński ZUS?
Świadczenie przyznawane jest za okresy, które odpowiadają okresom urlopu:
- macierzyńskiego
- ojcowskiego
- rodzicielskiego
Zasiłek macierzyński – ZUS przydziela go bez względu na to, jak długo posiada się ubezpieczenie chorobowe. Jeżeli dziecko urodziło się dzień po zgłoszeniu do ubezpieczenia, można liczyć na wypłatę świadczenia macierzyńskiego.
Zasiłek macierzyński dla ojca
Wbrew powszechnej opinii, świadczenie macierzyńskie może przysługiwać także ojcu dziecka (jeżeli obejmuje go ubezpieczenie chorobowe). Ile wynosi zasiłek macierzyński dla ojca? Świadczenie wypłaca się na takich samych zasadach jak w przypadku matki dziecka, można więc liczyć nawet na 100% wysokości podstawy wymiaru.
Jak długo wypłaca się zasiłek macierzyński?
W zależności od liczby urodzonych dzieci w okresie ubezpieczenia chorobowego lub urlopu wychowawczego, zmienia się także okres wypłaty świadczenia macierzyńskiego.
Okres wypłaty świadczenia wynosi:
- Jeżeli w czasie jednego porodu urodzi się jedno dziecko – 20 tygodni (140 dni)
- Jeżeli w czasie porodu urodzi się dwoje dzieci – 31 tygodni (217 dni)
- W przypadku gdy w czasie jednego porodu urodzi się troje dzieci – 33 tygodnie (213 dni)
- Gdy w czasie porodu na świat przychodzi czworo dzieci – 35 tygodni (245 dni)
- Jeżeli w czasie jednego porodu urodzi się pięcioro i więcej dzieci – 37 tygodni (259 dni)
Przed porodem można wykorzystać do 6 tygodniu urlopu macierzyńskiego. W takiej sytuacji po porodzie wykorzystuje się pozostały urlop.
Przyjmując dziecko w wieku do 7 lat (lub do 10 lat gdy ma odroczony obowiązek szkolny) na wychowanie, okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego wynosi:
- Jeżeli przyjęto jedno dziecko – 20 tygodni (140 dni)
- Jeżeli przyjęto dwoje dzieci – 31 tygodni (217 dni)
- W przypadku gdy przyjęto troje dzieci – 33 tygodnie (213 dni)
- Gdy przyjęto czworo dzieci – 35 tygodni (245 dni)
- Jeżeli przyjęto pięcioro i więcej dzieci – 37 tygodni (259 dni)
Okres wypłaty zasiłku nie może być krótszy niż 9 tygodni (63 dni).
Ile wynosi zasiłek macierzyński ZUS?
Wysokość świadczenia za okres urlopu macierzyńskiego lub ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku (100% wynagrodzenia).
Jeżeli osoba zdecyduje się na urlop rodzicielski, zasiłek wypłaca się przez:
- 3 tygodnie urlopu rodzicielskiego, w przypadku gdy przyjęto jedno dziecko na wychowanie ale ubezpieczony ma prawo do świadczenia macierzyńskiego za okres który odpowiada okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w najmniejszym wymiarze 9 tygodni
- 6 tygodniu urlopu rodzicielskiego, jeżeli przy jednym porodzie przyszło na świat jedno dziecko (lub przyjęto na wychowanie jedno dziecko)
- 8 tygodniu urlopu rodzicielskiego, gdy przy jednym porodzie przyszło na świat dwoje lub więcej dzieci (lub jednocześnie przyjęto na wychowanie dwoje dzieci)
Wysokość zasiłku po przekroczeniu wymienionych wcześniej okresów spada do 60% podstawy wymiaru zasiłku.
Jeżeli oboje rodzice mają prawo do zasiłku macierzyńskiego w okresie urlopu rodzicielskiego od dokładnie tego samego dnia, wypłatę zasiłku w wysokości 100% podstawy wymiaru świadczenia dzieli się między nich proporcjonalnie. Jeżeli o świadczenie jeden z rodziców wystąpi później, zasiłek macierzyński w wysokości 100% będzie przysługiwał tej osobie, która pierwsza zaczęła pobierać finansowe wsparcie.
W ZUS zasiłek macierzyński za okresy wymienionych urlopów przysługuje w wysokości 80%, jeżeli pracownik zdecyduje się nie później niż w ciągu 21 dni po porodzie na złożenie pisemnego wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego po upływie urlopu macierzyńskiego. Świadczenie obliczane jest wtedy tak, jak zasiłek chorobowy. Spóźnienie będzie skutkować obniżeniem wysokości zasiłku do 60%.
Jeżeli matka dziecka jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, porzuci swoje dziecko lub zginie w czasie porodu , termin 21 dni na złożenie wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego w wysokości 80% podstawy świadczenia przypada ojcu dziecka lub innemu członkowi bliskiej rodziny.
Czy w ZUS macierzyński można podwyższyć?
Jeżeli miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszego o zaliczkę na podatek dochodowy jest mniejsza niż kwota świadczenia rodzicielskiego (1 000zł), to zasiłek macierzyński podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego. Dotyczy to okresów:
- urlopu macierzyńskiego
- urlopu rodzicielskiego
- dodatkowego urlopu macierzyńskiego, jeżeli prawo do zasiłku powstało przed 2 stycznia 2016
Podwyższenie nie przysługuje w przypadku, gdy ubezpieczony pobiera zasiłek za okres urlopu ojcowskiego.
Jakie są zasady podwyższenia zasiłku macierzyńskiego ZUS?
Podwyższenie ustalane jest jako różnica między kwotą zasiłku rodzicielskiego a miesięczną kwotą świadczenia macierzyńskiego (pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy). Kwotę podwyższenia ustala się w stosunku do pomniejszonej odpowiednio kwoty świadczenia rodzicielskiego, którą wylicza się przez podzielenie miesięcznej kwoty świadczenia rodzicielskiego przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca, w których przysługuje macierzyński. Następnie wynik mnoży się przez liczbę dni, za które przysługuje zasiłek macierzyński.
Jeżeli zasiłek macierzyński przysługuje z więcej niż kilku tytułów, a łączna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, podwyższenie zasiłku macierzyńskiego jest obliczane jako różnica między kwotą świadczenia rodzicielskiego a sumaryczną kwotą zasiłku macierzyńskiego, zmniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych ze wszystkich tytułów.
Podwyższenie zasiłku jest obowiązkiem płatnika składek lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – w zależności od tego, kto wypłaca zasiłek macierzyński.
Dokumenty potrzebne do przyznania zasiłku macierzyńskiego
Aby wypłata macierzyńskiego była możliwa, trzeba dostarczyć odpowiednie dokumenty do pracodawcy lub ZUS. Przede wszystkim, należy przesłać zaświadczenie lekarskie zawierające przewidywaną datę porodu (jeżeli ubiega się o przyznanie zasiłku macierzyńskiego przed porodem). Gdy poród już się odbył, ważnym dokumentem staje się skrócony odpis aktu urodzenia lub jego kopia. Ten dokument potrzebny będzie starając się o przyznanie zasiłku macierzyńskiego od dnia porodu.
Macierzyński ZUS dla dzieci urodzonych za granicą
Jeżeli osoba ubezpieczona planuje urodzić dziecko za granicą, wymaga się zaświadczenia z zagranicznej placówki medycznej przedstawiającego przewidywaną datę porodu. Po porodzie przy ustalaniu prawa do zasiłku znaczenie będzie miał skrócony odpis aktu urodzenia lub zagraniczny akt urodzenia.
Świadczenie macierzyńskie dla osób przyjmujących dzieci na wychowanie
Zupełnie inny zestaw dokumentów obowiązuje osoby przyjmujące dzieci na wychowanie. W takim przypadku należy złożyć:
- Zaświadczenie sądu o dacie wystąpienia o przyjęcie dziecka na wychowanie, w którym uwzględni się również datę urodzenia dziecka lub jego kopia
- Ostateczną decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego lub jego kopia (gdy dotyczy dziecka względem którego podjęto taką decyzję)
- Oświadczenie osoby ubezpieczonej o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie
Dodatkowe formularze ZUS – zasiłek macierzyński
W temacie takim jak zasiłek macierzyński – ZUS PUE może okazać się pomocnym narzędziem do uzupełnienia i pobrania potrzebnych formularzy. Wyróżnia się kilka znaczących druków, których przesłanie może umożliwić wypłatę zasiłku macierzyńskiego:
- Zaświadczenie Z-3
- Zaświadczenie Z-3a
- Zaświadczenie Z-3b
- Wniosek ZAM
- Zaświadczenie ZAS-15
- Wniosek ZAS-23
- Zaświadczenie ZAS-24
- Wnioski ZAS-55
- Wniosek ZPW
- Wniosek ZUR
Wniosek o urlop macierzyński ZUS
Jeżeli posiada się umowę o pracę lub umowę zlecenie, wniosek należy złożyć do pracodawcy. Obowiązkiem osoby ubezpieczonej jest dostarczenie dokumentu na 21 dni przed planowaną datą porodu. Bez złożenia wniosku nie jest możliwe ustalenie wymiaru urlopu macierzyńskiego, zależnego od spodziewanej liczby dzieci.
Kiedy złożyć wniosek o urlop macierzyński do ZUS?
Wiele osób zastanawia się, kiedy ZUS wypłaca macierzyński? Jeżeli osoba nie jest zatrudniona, ale opłaca składkę chorobową, może złożyć wniosek o urlop macierzyński bezpośrednio do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. O wypłatę zasiłku można wystąpić nawet do 6 tygodni przed planowaną datą porodu. Po porodzie także przysługuje zasiłek macierzyński, ale skrócony o czas wykorzystany wcześniej.
Którego dnia miesiąca ZUS wypłaca zasiłek macierzyński? Wszystko zależy od terminu złożenia wniosku. Wypłaty następuję niezwłocznie po ustaleniu prawa do przyznania świadczenia. Daty wypłaty świadczenia w kolejnych miesiącach będą uzależnione od terminu pierwszego przesłania środków na podany we wniosku numer rachunku bankowego.
Czy od decyzji o przyznanie świadczenia macierzyńskiego można się odwołać?
Jeżeli ZUS podjął niekorzystną dla osoby ubezpieczonej decyzję, można się od niej odwołać do Sądu Rejonowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Czas na podjęcie takiego działania to miesiąc od otrzymania informacji o podjętej przez ZUS decyzji. Odwołanie należy złożyć przez oddział ZUS, w którym podjęta została decyzja.
Czytaj więcej
Macierzyński z ZUS: https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-macierzynski/komu-przysluguje
