Ubezpieczenie ZUS a osobista opieka nad dzieckiem

Jakie warunki trzeba spełnić, by podlegać ubezpieczeniom z tytułu opieki nad dzieckiem?

W zależności od zakresu ubezpieczeń, którymi zainteresowany jest opiekun, konieczne do spełnienia warunki mogą się różnić. Inne wytyczne obejmują przyznanie ubezpieczeń emerytalnych, rentowych i zdrowotnych, a inne wyłącznie emerytalnych. Po złożeniu odpowiednich formularzy, urząd zgłosi opiekuna do przysługujących ubezpieczeń.

Ubezpieczenie emerytalne, rentowe i zdrowotne a opieka nad dzieckiem

Aby ZUS objął opiekuna ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, interesant musi spełnić dokładnie sześć niezależnych warunków:

1. Bezpośrednio przed rozpoczęciem sprawowania opieki nad dzieckiem, przez co najmniej sześć miesięcy pobierano zasiłek macierzyński (lub inne świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego i chorobowego), albo podlegano ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z tytułu:
   • prowadzonej działalności gospodarczej lub współpracy jako bliska osoba,
   • realizowania obowiązków zawodowych na podstawie umowy zlecenia albo równoważnych,
   • bycia osobą duchowną;
2. Podlegając ubezpieczeniom opłacano należne składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (dotyczy przedsiębiorców i osób duchownych, którzy samodzielnie odpowiadają za przekazywanie należności do ZUS);
3. Rozwiązano umowę zlecenie, zaprzestano prowadzenia działalności lub współpracy przy jej prowadzeniu i wyrejestrowano osobę duchowną z ubezpieczeń (zawieszenie działalności w celu sprawowania opieki nad dzieckiem jest wymagane do przyznania ubezpieczeń);
4. Złożono oświadczenie o chęci podlegania pod ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem w ciągu 7 dni od wygaśnięcia poprzedniego tytułu do ubezpieczeń;
5. Drugi opiekun dziecka nie jest objęty ubezpieczeniami z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem, przebywania na urlopie wychowawczym lub pobierania zasiłku macierzyńskiego;
6. Nie posiada się tytułów do ubezpieczeń ani prawa do emerytury i renty.

Spełnienie tych warunków skutkuje przyznaniem tytułu do ubezpieczeń emerytalnych i rentowych opłacanych przez ZUS. Tylko w takiej sytuacji można uzyskać także bezpłatne ubezpieczenie zdrowotne. Jeżeli występuje inny tytuł do jego przyznania, interesant otrzymuje wyłącznie tytuł do ubezpieczeń emerytalnych i rentowych.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe zależna jest od poprzedniego tytułu ubezpieczenia. W większości przypadków (dla pracowników na podstawie umowy zlecenia i przedsiębiorców) wynosi ona 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Wyjątek stanowią osoby duchowne, dla których podstawą jest kwota minimalnego wynagrodzenia.

Ubezpieczenie emerytalne z tytułu opieki nad dzieckiem

Gdy opiekun dziecka nie spełnia warunków do objęcia go ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym z tytułu opieki nad dzieckiem, podlega wyłącznie ubezpieczeniom emerytalnym. Mimo wszystko wyróżnia się trzy inne warunki, które musi spełnić:

1. Drugi opiekun dziecka nie jest objęty ubezpieczeniem emerytalnym z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem ani emerytalnym i rentowym ze względu na pobieranie zasiłku macierzyńskiego lub przebywanie na urlopie wychowawczym;
2. Złożono oświadczenie o chęci podlegania pod ubezpieczenia emerytalne z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem;
3. Nie posiada się innego prawa do obowiązkowego podlegania pod ubezpieczenia społeczne ani prawa do emerytury.

Podstawa wymiaru ubezpieczenia to 75% minimalnego wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym.

Ubezpieczenie zdrowotne ZUS a opieka nad dzieckiem 

Od interesanta wymagane jest spełnienie warunków do przyznania ubezpieczeń emerytalnych i rentowych, aby mógł uzyskać ubezpieczenie zdrowotne. Warto podkreślić, że posiadając prawo tylko i wyłącznie do emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem nie można uzyskać ubezpieczenia zdrowotnego. Dodatkowym warunkiem jest brak obowiązku do ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Ubezpieczenie obowiązuje od dnia uzyskania tytułu do ubezpieczeń emerytalnych i rentowych i wygasa wraz z nimi. Podstawa wymiaru składek to wartość odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego ZUS. Do ubezpieczenia można zgłosić w takiej sytuacji członków swojej rodziny, ale trzeba wyrazić taką chęć w odpowiednim oświadczeniu.