ZUS renta socjalna
Aktualizacja 12 maja 2022
Co to jest renta socjalna ZUS?
Renta socjalna to rodzaj świadczenia, które przysługuje osobom niezdolnym do pracy. Świadczenie mogą otrzymać osoby które spełniają poniższe warunki:
- osoba ubiegająca się o świadczenie ukończyła 18 lat, lub jest kobietą która wyszła za mąż po ukończeniu 16 roku życia
- lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że osoba jest całkowicie niezdolna do pracy z przyczyn związanych z naruszeniem sprawności organizmu, które powstało:
- Przed ukończeniem 18 roku życia
- W trakcie nauki w szkole przed ukończeniem 25 roku życia lub w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej lub prowadzenia studiów
Renta socjalna ZUS – wnioski i dokumenty
Aby skorzystać z renty socjalnej, należy złożyć:
- wniosek o rentę socjalną
- zaświadczenie ze szkoły bądź uczelni,
- zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9 wystawione nie wcześniej niż miesiąc przed złożeniem wniosku,
- dokumentację medyczną, która potwierdzi stan zdrowia,
- oświadczenie czy jesteś właścicielem lub współwłaścicielem gospodarstwa rolnego, którego powierzchnia przekracza 5 hektarów
- zaświadczenie o zawarciu umowy oraz kwocie osiąganego przychodu
Wniosek można złożyć osobiście, lub może to zrobić: opiekun prawny, przedstawiciel ustawowy, opiekun faktyczny, osoba, która otrzyma od wnioskodawcy pisemne pełnomocnictwo. Jeżeli przez zły stan zdrowia nie można podróżować, lekarz orzecznik ZUS przebada interesanta w miejscu zamieszkania.
O czym należy informować ZUS?
W związku z pobieraniem renty socjalnej, na świadczeniobiorcę spadają dodatkowe obowiązki względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Urząd należy informować o:
- podejmowaniu zatrudnienia
- osiągniętej wysokości przychodu
- każdej zmianie danych adresowych i osobistych na wniosku EZP
- trafieniu do aresztu lub zakładu karnego
- fakcie stania się właścicielem gospodarstwa rolnego
Posiadając źródło dochodu, trzeba zgłosić ten fakt do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na formularzu EROP.
Po zakończeniu roku kalendarzowego, należy dostarczyć także zaświadczenie o wysokości przychodu za ubiegły rok i oświadczenie o podstawie wymiaru składki (jeżeli prowadzi się pozarolniczą działalność).
Jak długo obowiązuje renta socjalna?
Wyróżnia się dwa okresy na które przydziela się rentę socjalną ZUS:
- na stałe, w przypadku gdy całkowita niezdolność do pracy jest trwała
- na czas określony, w przypadku gdy niezdolność do pracy jest chwilowa
Jeżeli po upływie określonego czasu nadal występują okoliczności upoważniające do odbioru świadczenia, można przedłożyć wniosek o przedłużenie renty socjalnej ZUS. Wykorzystuje się w tym celu formularz ERN-P. Jeżeli decyzja lekarza orzecznika potwierdzi dalszy brak zdolności do podjęcia pracy, renta socjalna zostanie przedłużona.
Ile wynosi renta socjalna?
Wysokość renty socjalnej zmienia się każdego roku. Minimalna wartość świadczenia wynosi w 2022 roku 1 338,44 zł. Trzeba pamiętać, że obiegając się o rentę socjalną i będąc jednocześnie uprawnionym do renty rodzinnej, której wysokość nie przekracza 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, można pobierać dwa świadczenia w tym samym czasie.
Łączna wartość renty socjalnej i rodzinnej także nie może przekraczać 200% kwoty najniższej możliwej do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jeżeli dojdzie do sytuacji, w której ten próg zostanie przekroczony, obniżona zostanie wysokość renty socjalnej. Obniżona renta socjalna nie może być jednak niższa niż 10% kwoty najniższej renty.
Od 1 stycznia 2022 wszedł w życie nowy przepis związany ze świadczeniem. Posiadając prawo do renty socjalnej i osiągając przychód z działalności, która podlega pod obowiązek ubezpieczeń społecznych, to prawo do renty zostanie zawieszone lub zmniejszone.
Wpływ dochodu na wysokość i prawo do renty socjalnej
Ile można dorobić do renty socjalnej? Wszystko zależy od osiąganego dochodu.
- Jeżeli dochód jest niższy niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, to renta nie zostanie obniżona.
- W przypadku gdy dochód jest wyższy niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy i nie przekracza 130% tego wynagrodzenia, to renta zostanie zmniejszona o kwotę przekroczenia
- Jeżeli dochód jest wyższy niż 130% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za kwartał kalendarzowy, to renta socjalna zostanie zawieszona.
Jakie źródła przychodu mają wpływ na wysokość renty socjalnej?
Pod uwagę brany jest przychód osiągany:
- z pracy na podstawie stosunku pracy
- z pracy na umowie zleceniu
- z pracy na umowie agencyjnej
- z działalności pozarolniczej
- z zasiłków chorobowych, macierzyńskich i opiekuńczych
- z wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy
- ze świadczenia rehabilitacyjnego
- z tytułu służby w Wojsku Polskim i Policji
Pod uwagę nie bierze się więc na przykład dochodu z tytułu umowy najmu, podnajmu i dzierżawy oraz im podobnych, opodatkowanych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Przychód uważa się za osiągnięty w tym okresie, w tym którym został wypłacony.
Wniosek o rentę socjalną ZUS
Jakie dokumenty są potrzebne aby uzyskać rentę socjalną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych? Starając się o rentę socjalną, trzeba dostarczyć do ZUS:
- wniosek o rentę socjalną
- zaświadczenie z uczelni lub szkoły potwierdzające okres nauki
- zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9 uzupełnione przez uprawnionego lekarza
- dokumentację medyczną potwierdzającą stan zdrowia
- dokumenty przygotowane przez pracodawcę (dla osób zatrudnionych)
- oświadczenie osoby która stara się o rentę socjalną na temat tego, czy jest właścicielem nieruchomości rolnej o powierzchni więcej niż 5 hektarów
Dokumenty składa w odpowiedniej dla miejsca zamieszkania placówce ZUS lub w formie elektronicznej przez PUE. Istnieje także możliwość przesłania dokumentów pocztą. Adresy placówek ZUS są powszechnie dostępne w serwisach informacyjnych o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.
Kto może złożyć wniosek w sprawie renty?
Sprawę można rozwiązać osobiście, z pomocą przedstawiciela ustawowego, pracownika pomocy społecznej, opiekuna prawnego lub faktycznego albo pełnomocnika.
Rozliczenie renty socjalnej
Renta socjalna rozliczana jest po upływie roku kalendarzowego. Świadczenie może być rozliczane rocznie lub miesięcznie. W sytuacji gdy w zaświadczeniu będą wykazane kwoty przychodu uzyskane w poszczególnych miesiącach, to renta socjalna zostanie rozliczona w obydwu wariantach, czyli rocznie oraz miesięcznie i ZUS dokona wyboru wariantu korzystniejszego dla indywidualnej sytuacji świadczeniobiorcy. Jeżeli w zaświadczeniu będzie wykazana łączna kwota przychodu osiągniętego w minionym roku kalendarzowym, to renta socjalna zostanie rozliczona tylko rocznie.
W razie wystąpienia jakichkolwiek komplikacji związanych z rentą socjalną ZUS, warto skonsultować się Infolinią Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Podstawa prawna
(Dz.U. z 2020 r. poz. 1300, z późn.zm.) art. 10 ustawy z dnia 27 czerwca 2008 r. o rencie socjalnej
(Dz.U. z 2022 r. poz. 504) art. 104-106 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2021 r. poz. 1621) art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw
Źródła
https://www.zus.pl/swiadczenia/renty/renta-socjalna
