ZUS renta socjalna
Aktualizacja 1 września 2022
Co to jest renta socjalna ZUS?
Renta socjalna to rodzaj świadczenia, które przysługuje osobom niezdolnym do pracy. Świadczenie mogą otrzymać osoby które spełniają poniższe warunki:
- osoba ubiegająca się o świadczenie ukończyła 18 lat, lub jest kobietą która wyszła za mąż po ukończeniu 16 roku życia
- lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że osoba jest całkowicie niezdolna do pracy z przyczyn związanych z naruszeniem sprawności organizmu, które powstało:
- Przed ukończeniem 18 roku życia
- W trakcie nauki w szkole przed ukończeniem 25 roku życia lub w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej lub prowadzenia studiów
Renta socjalna ZUS – wnioski i dokumenty
Aby skorzystać z renty socjalnej, należy złożyć:
- wniosek o rentę socjalną
- zaświadczenie ze szkoły bądź uczelni,
- zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9 wystawione nie wcześniej niż miesiąc przed złożeniem wniosku,
- dokumentację medyczną, która potwierdzi stan zdrowia,
- oświadczenie czy jesteś właścicielem lub współwłaścicielem gospodarstwa rolnego, którego powierzchnia przekracza 5 hektarów
- zaświadczenie o zawarciu umowy oraz kwocie osiąganego przychodu
Wniosek można złożyć osobiście, lub może to zrobić: opiekun prawny, przedstawiciel ustawowy, opiekun faktyczny, osoba, która otrzyma od wnioskodawcy pisemne pełnomocnictwo. Jeżeli przez zły stan zdrowia nie można podróżować, lekarz orzecznik ZUS przebada interesanta w miejscu zamieszkania.
O czym należy informować ZUS?
W związku z pobieraniem renty socjalnej, na świadczeniobiorcę spadają dodatkowe obowiązki względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Urząd należy informować o:
- podejmowaniu zatrudnienia
- osiągniętej wysokości przychodu
- każdej zmianie danych adresowych i osobistych na wniosku EZP
- trafieniu do aresztu lub zakładu karnego
- fakcie stania się właścicielem gospodarstwa rolnego
Posiadając źródło dochodu, trzeba zgłosić ten fakt do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na formularzu EROP.
Po zakończeniu roku kalendarzowego, należy dostarczyć także zaświadczenie o wysokości przychodu za ubiegły rok i oświadczenie o podstawie wymiaru składki (jeżeli prowadzi się pozarolniczą działalność).
Jak długo obowiązuje renta socjalna?
Wyróżnia się dwa okresy na które przydziela się rentę socjalną ZUS:
- na stałe, w przypadku gdy całkowita niezdolność do pracy jest trwała
- na czas określony, w przypadku gdy niezdolność do pracy jest chwilowa
Jeżeli po upływie określonego czasu nadal występują okoliczności upoważniające do odbioru świadczenia, można przedłożyć wniosek o przedłużenie renty socjalnej ZUS. Wykorzystuje się w tym celu formularz ERN-P. Jeżeli decyzja lekarza orzecznika potwierdzi dalszy brak zdolności do podjęcia pracy, renta socjalna zostanie przedłużona.
Ile wynosi renta socjalna?
Wysokość renty socjalnej zmienia się każdego roku. Minimalna wartość świadczenia wynosi w 2022 roku 1 338,44 zł. Trzeba pamiętać, że obiegając się o rentę socjalną i będąc jednocześnie uprawnionym do renty rodzinnej, której wysokość nie przekracza 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, można pobierać dwa świadczenia w tym samym czasie.
Łączna wartość renty socjalnej i rodzinnej także nie może przekraczać 200% kwoty najniższej możliwej do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jeżeli dojdzie do sytuacji, w której ten próg zostanie przekroczony, obniżona zostanie wysokość renty socjalnej. Obniżona renta socjalna nie może być jednak niższa niż 10% kwoty najniższej renty.
Od 1 stycznia 2022 wszedł w życie nowy przepis związany ze świadczeniem. Posiadając prawo do renty socjalnej i osiągając przychód z działalności, która podlega pod obowiązek ubezpieczeń społecznych, to prawo do renty zostanie zawieszone lub zmniejszone.
Wpływ dochodu na wysokość i prawo do renty socjalnej
Ile można dorobić do renty socjalnej? Wszystko zależy od osiąganego dochodu.
- Jeżeli dochód jest niższy niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, to renta nie zostanie obniżona.
- W przypadku gdy dochód jest wyższy niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy i nie przekracza 130% tego wynagrodzenia, to renta zostanie zmniejszona o kwotę przekroczenia
- Jeżeli dochód jest wyższy niż 130% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za kwartał kalendarzowy, to renta socjalna zostanie zawieszona.
Jakie źródła przychodu mają wpływ na wysokość renty socjalnej?
Pod uwagę brany jest przychód osiągany:
- z pracy na podstawie stosunku pracy
- z pracy na umowie zleceniu
- z pracy na umowie agencyjnej
- z działalności pozarolniczej
- z zasiłków chorobowych, macierzyńskich i opiekuńczych
- z wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy
- ze świadczenia rehabilitacyjnego
- z tytułu służby w Wojsku Polskim i Policji
Pod uwagę nie bierze się więc na przykład dochodu z tytułu umowy najmu, podnajmu i dzierżawy oraz im podobnych, opodatkowanych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Przychód uważa się za osiągnięty w tym okresie, w tym którym został wypłacony.
Wniosek o rentę socjalną ZUS
Jakie dokumenty są potrzebne aby uzyskać rentę socjalną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych? Starając się o rentę socjalną, trzeba dostarczyć do ZUS:
- wniosek o rentę socjalną
- zaświadczenie z uczelni lub szkoły potwierdzające okres nauki
- zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9 uzupełnione przez uprawnionego lekarza
- dokumentację medyczną potwierdzającą stan zdrowia
- dokumenty przygotowane przez pracodawcę (dla osób zatrudnionych)
- oświadczenie osoby która stara się o rentę socjalną na temat tego, czy jest właścicielem nieruchomości rolnej o powierzchni więcej niż 5 hektarów
Dokumenty składa w odpowiedniej dla miejsca zamieszkania placówce ZUS lub w formie elektronicznej przez PUE. Istnieje także możliwość przesłania dokumentów pocztą. Adresy placówek ZUS są powszechnie dostępne w serwisach informacyjnych o Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.
Kto może złożyć wniosek w sprawie renty?
Sprawę można rozwiązać osobiście, z pomocą przedstawiciela ustawowego, pracownika pomocy społecznej, opiekuna prawnego lub faktycznego albo pełnomocnika.
Rozliczenie renty socjalnej
Renta socjalna rozliczana jest po upływie roku kalendarzowego. Świadczenie może być rozliczane rocznie lub miesięcznie. W sytuacji gdy w zaświadczeniu będą wykazane kwoty przychodu uzyskane w poszczególnych miesiącach, to renta socjalna zostanie rozliczona w obydwu wariantach, czyli rocznie oraz miesięcznie i ZUS dokona wyboru wariantu korzystniejszego dla indywidualnej sytuacji świadczeniobiorcy. Jeżeli w zaświadczeniu będzie wykazana łączna kwota przychodu osiągniętego w minionym roku kalendarzowym, to renta socjalna zostanie rozliczona tylko rocznie.
W razie wystąpienia jakichkolwiek komplikacji związanych z rentą socjalną ZUS, warto skonsultować się Infolinią Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Podstawa prawna
(Dz.U. z 2020 r. poz. 1300, z późn.zm.) art. 10 ustawy z dnia 27 czerwca 2008 r. o rencie socjalnej
(Dz.U. z 2022 r. poz. 504) art. 104-106 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2021 r. poz. 1621) art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw
Źródła
https://www.zus.pl/swiadczenia/renty/renta-socjalna
