Zawieszenie emerytury ZUS a praca za granicą
Zmniejszenie lub zawieszenie emerytury ZUS dla osób pracujących za granicą to aspekt, z którym powinni się liczyć wszyscy emigranci zarobkowi. Czy ZUS dowie się o pracy za granicą? Ile może dorobić emeryt lub rencista, który pracuje za granicą? Jak ZUS rozpatruje zawieszalność świadczeń za granicą? Dowiedz się więcej o zawieszeniu emerytury po przyznaniu z powodu pracy poza granicami Polski.
Praca za granicą a zawieszenie emerytury ZUS
Często zdarza się, że osoby pobierające świadczenia emerytalne przysługujące za lata przepracowane na terenie Polski od wielu lat mieszkają już poza granicami kraju. Istnieje również grupa ludzi, która po wyjeździe zdecydowała się na kontynuowanie zatrudnienia po przyznaniu emerytury. Jeżeli osiągane przez nie dochody będą zbyt wysokie, wysokość świadczenia może zostać obniżona. W niektórych przypadkach prawo do emerytury może zostać też zawieszone.
Prawo do zmniejszenia lub zawieszenia świadczeń emerytalno-rentowych ZUS regulują przepisy Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W tym przypadku opisywane będą regulacje z zakresu ustaw o osiąganiu przychodu z tytułu zatrudnienia, prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub innego źródła dochodu, które mają zastosowanie także za granicą.
Komu ZUS może zmniejszyć lub zawiesić emeryturę ze względu na pracę za granicą?
Choć prawo nie ogranicza emerytów w podejmowaniu zatrudnienia, wprowadzono pewne zasady i limity co do osiąganego dochodu z tego tytułu. Przekroczenie tych limitów może skutkować obniżeniem wysokości świadczenia lub całkowitym zawieszeniem emerytury ZUS.
Warto jednak pamiętać, że limity dotyczą przede wszystkim emerytów pobierających wcześniejszą emeryturę. Jeżeli praca została podjęta po przekroczeniu wieku emerytalnego, nie stosuje się limitów ograniczających dorabianie do świadczeń. Limity nie mają zastosowania również w przypadku osób, które nie przekroczyły granicy wieku emerytalnego, ale pobierają emeryturę częściową.
Zawieszenie emerytury ZUS może mieć jednak miejsce bez względu na wiek emeryta. Dzieje się tak, jeżeli kontynuowało się zatrudnienie u tego samego pracodawcy co przed przyznaniem emerytury, ale nie rozwiązało się stosunków pracy w momencie jej przyznawania. To kluczowy wymóg ZUS regulowany art. 103a ustawy emerytalnej, który ma zastosowanie również w przypadku pracy za granicą.
Ile może dorobić emeryt za granicą?
W jakim zakresie dorabianie do emerytury za granicą może mieć wpływ na wysokość świadczenia wypłacanego przez ZUS? Zależność określana jest przez procentowe wartości graniczne, czyli limity dorabiania do emerytury ZUS. Osiąganie przychodów z pracy zarobkowej może skutkować:
- zmniejszeniem kwoty emerytury, w przypadku gdy wysokość przychodów przekracza 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce, ale nie przekracza 130%
- zawieszeniem prawa do pobierania emerytury, w przypadku gdy wysokość osiąganych przychodów przekracza 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce.
W jakim kraju stosuje się przepisy dotyczące dorabiana do emerytury za granicą?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych określa jasno, że przepisy FUS mają zastosowanie w przypadku podejmowania się zatrudnienia w jakimkolwiek kraju. Oznacza to, że praca w państwie, które nie ma z Polską podpisanej umowy międzynarodowej o ubezpieczeniach społecznych także będzie mieć wpływ na wysokość świadczeń ZUS. Zmieniać mogą się za to zasady rozliczania z instytucją ubezpieczeniową.
Renta ZUS a praca za granicą
Przepisy dotyczące osiągania przychodu w czasie pobierania świadczeń ZUS regulują również kwestię rent. W przypadku gdy świadczeniobiorca pobiera polską rentę szkoleniową z tytułu niezdolności do pracy, ale podejmuje się zatrudnienia za granicą, całkowicie traci prawo do pobierania renty. Ze względu na charakter świadczenia, wysokość osiąganego przychodu nie będzie miała znaczenia.
Jak ZUS rozlicza przychód osiągany za granicą dla emerytów i rencistów?
Rozliczenie przychodu z zagranicy przez ZUS jest kluczowe w kontekście pobieranych świadczeń. Jeżeli świadczeniobiorca osiąga przychód w państwie, z którym Zakład Ubezpieczeń Społecznych podpisał międzynarodową umowę z zakresu ubezpieczeń społecznych, powinien przekazać odpowiednią informację do ZUS. Uzasadnione jest to faktem, że przy rozliczaniu emerytury i renty przychód przyjmuje się zawsze w wysokości faktycznie osiągniętej. Z tego względu oświadczenie o wysokości osiągniętego przychodu nie jest dla urzędu wystarczające. Świadczeniobiorca powinien uzyskać oficjalne zaświadczenie pracodawcy o uzyskanym przychodzie.
W sytuacji gdy emeryt lub rencista składa wyłącznie oświadczenie o uzyskanych przychodach, ZUS przesyła informację o konieczności nadesłania zaświadczenia pracodawcy z wyraźnie określonym terminem. W dokumencie powinien zostać wskazany podmiot na rzecz którego wykonywało się pracę oraz okres wykonywania tej pracy. Jeżeli termin nie zostanie dotrzymany, ZUS rozliczy świadczeniobiorcę na podstawie złożonego oświadczenia, ale rozpocznie postępowanie dążące do uzyskania wymaganego zaświadczenia. Po uzyskaniu zaświadczenia weryfikuje się poprawność kwoty zawartej w oświadczeniu z kwotą uzyskaną w najnowszym dokumencie. Jeżeli zostaną wykryte różnice, ZUS przeprowadza rozliczenie jeszcze raz, na podstawie danych od pracodawcy.
Nieujawnienie pracy za granicą przy przyznaniu emerytury w Polsce
Jakie konsekwencje może mieć sytuacja przyznania emerytury ZUS dla osoby, która nie ujawniła zatrudnienia u zagranicznego podmiotu? Obowiązkiem emeryta jest rozwiązanie wszelkich stosunków pracy w momencie przyznawania emerytury. Nic nie stoi na przeszkodzie, by po jej przyznaniu zatrudnić się u tego samego pracodawcy ponownie. Jeżeli emerytura zostanie przyznana bez rozwiązania stosunków pracy, ulega ona zawieszeniu w momencie wykrycia tej nieprawidłowości (bez względu na wysokość osiąganych przychodów).
Prawo to stosuje się we wszystkich krajach, które podpisały z ZUS międzynarodowe umowy. Oznacza to, że w krajach trzecich nie mają zastosowania. Co ważne, opisane przepisy dotyczą tylko pracowników. Przedsiębiorcy nie są zobowiązani do zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej.
Aby sprostować sytuację, w której emerytura została zawieszona w trybie art. 103a ustawy emerytalnej, należy rozwiązać stosunek pracy z zagranicznym podmiotem. Kolejnym krokiem powinno być złożenie w ZUS świadectwa pracy lub innego dokumentu potwierdzającego ustanie stosunków pracy.
Czy ZUS dowie się o pracy za granicą?
Jednym z zadań organu wypłacającego świadczenia emerytalne i rentowe za granicę jest przeprowadzanie okresowych kontroli świadczeniobiorców, którzy przebywają w innym kraju niż Polska. Kontrola ma na celu ustalenie, czy nadal istnieje prawo do dalszego pobierania ustalonych uprzednio świadczeń. Z tego względu, osoby pobierające takie świadczenia będą otrzymywać z urzędu pismo, jakim jest “Oświadczenie emeryta lub rencisty zamieszkałego za granicą o istnieniu dalszego prawa do pobierania świadczenia” o symbolu ZUS-RZ-OZS-01.
Dokument należy wypełnić i opatrzyć osobistym podpisem świadczeniobiorcy. Aby zweryfikować czy podpis rzeczywiście należy do interesanta, wymaga on potwierdzenia przez odpowiedni urząd obcego państwa lub polską placówkę konsularną. Dopiero wtedy można przekazać dokument do tej placówki ZUS, która przesłała pusty formularz.
Obowiązkiem świadczeniobiorcy jest informowanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wszelkich sytuacjach, które mogą mieć wpływ na zmianę uprawnień do otrzymywania świadczeń lub zmiany ich wysokości. Znaczenie mają takie dane jak zmiana adresu zamieszkania, danych osobowych, rachunku bankowego, a nawet dokumentu tożsamości.
Czytaj więcej:
Kontrola uprawnień świadczeniobiorcy przebywającego za granicą do dalszego pobierania świadczeń: https://www.zus.pl/swiadczenia/emerytury-i-renty-dla-osob-pracujacych/zamieszkalych-za-granica/kontrola-uprawnien-do-swiadczen-osob-zamieszkalych-za-granica
Zawieszalność dochodowa ZUS: https://www.zus.pl/swiadczenia/emerytury-i-renty-dla-osob-pracujacych/zamieszkalych-za-granica/zawieszalnosc-swiadczen-osob-pracujacych-za-granica/zawieszalnosc-dochodowa
- 2Udostępnienia
- 2
