Emerytura ZUS dla Ukraińców
Aktualizacja 15 maja 2023
Dwustronna umowa o zabezpieczeniu społecznym z Ukrainą
Obywatele Ukrainy, którzy ubiegają się w Polsce o dostęp do świadczeń emerytalnych muszą spełnić szereg warunków określonych w dokumencie, jakim jest dwustronna umowa o zabezpieczeniu społecznym. Dokument chroni osoby pracujące na terenie dwóch krajów związanych umową. Analogiczne umowy obowiązują w całej Unii Europejskiej i wielu innych krajach. Głównym założeniem dokumentu jest zapewnienie pracownikom, że ustalając prawo do emerytury zostaną uwzględnione okresy ubezpieczenia w obydwu państwach. Z tej reguły nie wynika jednak, że to Fundusz Ubezpieczeń Społecznych finansuje emerytury obywateli Ukrainy za okresy pracy na terenie kraju ich pochodzenia. Każde państwo związane umową dwustronną wypłaca emeryturę proporcjonalnie do długości okresów podlegania ubezpieczeniom w każdym z nich.
Polska podpisała dwustronną umowę o zabezpieczeniu społecznym z Ukrainą już w 2012 roku. Od tej pory reguły ustalone w dokumencie nie uległy zmianie. Osoby z Ukrainy, podobnie jak inni obcokrajowcy, aby otrzymać emeryturę z Polski muszą spełnić określone warunki i odprowadzać składki w Polsce. Jednakże dodatek do minimalnej emerytury przysługuje tylko osobom, które aktualnie mieszkają na terenie Polski, niezależnie od tego, gdzie odprowadzały składki. To oznacza, że Ukraińcy, którzy nie mieszkają w Polsce, nie będą uprawnieni do dodatku do minimalnej emerytury, nawet jeśli spełnią warunki wymagane do otrzymania dodatku.
Emerytura dla obywateli Ukrainy
Obywatele Ukrainy, którzy pracowali w Polsce, mogą ubiegać się o świadczenie emerytalne z polskiej instytucji ubezpieczeniowej – Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Warunkiem uzyskania emerytury w Polsce jest spełnienie takich samych wymagań jak w przypadku obywateli polskich. Jeśli Ukraińcy pracowali zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie, będą mogli otrzymywać dwie emerytury, o ile spełniają wymagania każdej z instytucji ubezpieczeniowych. Emeryturę za okresy ubezpieczenia w Polsce wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a za okresy ubezpieczenia na Ukrainie emeryturę wypłaca właściwa ukraińska instytucja ubezpieczeniowa.
Warunki otrzymania Polskiej emerytury przez obywatela Ukrainy
Obywatel Ukrainy, który ubiega się o emeryturę z ZUS, musi spełnić takie same warunki, jak obywatel Polski. Wymaga to więc spełnienia przesłanki osiągnięcia wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn).
Znaczenie ma także data urodzenia – osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 roku otrzymują emerytury według starych przepisów. Aby obywatel Ukrainy urodzony przed tą datą mógł otrzymać emeryturę z polskiego systemu, musi spełnić dwa główne wymagania: osiągnąć odpowiedni wiek emerytalny – 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz posiadać wymagany okres ubezpieczenia, wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.
Jeśli Ukrainiec nie spełnia wymagań, aby otrzymać polską emeryturę na starych zasadach, ale posiada ubezpieczenie w Polsce i na Ukrainie, może mieć doliczone okresy ubezpieczenia w Ukrainie do wymaganego okresu ubezpieczenia w Polsce, pod warunkiem że te okresy ubezpieczenia nie pokrywają się. Dzięki temu może się zakwalifikować do otrzymania emerytury z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Osoba ubiegająca się o polską emeryturę, będąca obywatelem Ukrainy, musi zakończyć swoją aktywność zawodową i zrezygnować ze wszystkich zatrudnień, aby móc otrzymać emeryturę. Jeśli osoba ta nie rozwiąże umów o pracę, wówczas prawo do emerytury zostanie zawieszone do momentu zakończenia stosunku pracy.
Ukraińcy, którzy otrzymują emeryturę z ukraińskiej instytucji ubezpieczeniowej, nie muszą obawiać się utraty prawa do emerytury wypłacanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Polsce. Świadczenie wypłacane przez ukraińską instytucję nie ma wpływu na wysokość emerytury wypłacanej przez polski ZUS. W ramach umowy między Polską a Ukrainą osoby, które otrzymują polską emeryturę, mogą wybrać rachunek bankowy prowadzony w Ukrainie jako miejsce wypłaty świadczenia. Możliwe jest więc pobieranie nawet dwóch emerytur.
Infolinia ZUS dla obywateli Ukrainy
Kontakt z infolinią ZUS dla Ukraińców, którzy są zainteresowani pobieraniem świadczeń w Polsce
Wcześniejsza emerytura dla obywateli Ukrainy w Polsce
Na mocy przepisów prawa polskiego, osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku a przed 1 stycznia 1969 roku, które pracowały w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mają możliwość ubiegania się o wcześniejszą emeryturę. W przypadku spełnienia warunków dotyczących ogólnego stażu ubezpieczenia oraz przepracowania określonego czasu w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, takie osoby mogą uzyskać emeryturę w niższym wieku niż powszechny wiek emerytalny. Do prac uznawanych za szczególne warunki zaliczają się m.in. prace w górnictwie, hutnictwie, budownictwie, przemyśle lekkim, w organach administracji celnej, w organach kontroli państwowej, wśród dziennikarzy, artystów, nauczycieli oraz żołnierzy zawodowych.
Emerytura minimalna dla obywateli Ukrainy w Polsce
Dla osób z Ukrainy, które ubiegają się o emeryturę minimalną w Polsce, istnieje umowa dwustronna między Polską a Ukrainą, która uwzględnia okresy pracy w obu krajach. Jednak dopłata do kwoty minimalnej emerytury jest wypłacana tylko osobom mieszkającym w Polsce, a nie w innych państwach, niezależnie od obywatelstwa. Warunki uzyskania dopłaty są określone i wymagają spełnienia określonych wymogów. Dotyczy to również emigrantów z Polski, którzy mieszkają w innych krajach.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych posiada narzędzia do weryfikacji, czy osoba spełnia warunki, aby otrzymać dodatek do polskiego świadczenia z tytułu mieszkania w Polsce. Aby cudzoziemiec mógł mieszkać w Polsce i ubiegać się o ten dodatek, musi posiadać prawo legalnego pobytu, które może zostać uzyskane na podstawie dokumentu wydanego przez urząd do spraw cudzoziemców lub poprzez wpis do rejestru Straży Granicznej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest w stanie zweryfikować, czy osoba ma prawo legalnego pobytu na terenie Polski, co pozwala na przyznanie dodatku do świadczenia z tytułu mieszkania w Polsce.
Weryfikacja dokumentacji przez ZUS i FEU
ZUS prowadzi rygorystyczną weryfikację, czy osoby ubiegające się o polskie emerytury rzeczywiście mieszkają w Polsce i posiadają prawo do legalnego pobytu. Osoby te muszą dostarczyć dokumenty potwierdzające ich prawo do pobytu w Polsce, a ZUS współpracuje z Funduszem Emerytalnym Ukrainy (odpowiednik ZUS na Ukrainie), aby sprawdzić, czy dane osoby były ubezpieczone w kraju pochodzenia. To zapewnia, że świadczenia emerytalne są wypłacane tylko tym, którzy rzeczywiście mają do tego prawo.
Informacje dotyczące adresu świadczeniobiorcy są szczególnie ważne ze względu na konieczność prawidłowej obsługi podatku dochodowego od emerytur i rent, których pobieranie jest obowiązkiem ZUS. Dlatego osoby otrzymujące emerytury i renty muszą informować ZUS o swoim pobycie w Polsce lub za granicą, aby uniknąć problemów związanych z podatkiem dochodowym. Istnieje obowiązek informowania ZUS o każdej zmianie adresu. W przeciwnym wypadku może zostać wszczęte postępowanie o zwrot nienależnie pobranego świadczenia.
Czytaj więcej:
Materiał opracowany na podstawie: Przepisy dotyczące emerytur dla cudzoziemców nie zmieniły się w ostatnich latach, https://www.zus.pl/-/przepisy-dotycz%C4%85ce-emerytur-dla-cudzoziemc%C3%B3w-nie-zmieni%C5%82y-si%C4%99-w-ostatnich-latach?redirect=%2F
- 5Udostępnienia
- 5