Emerytury zagraniczne ZUS
Aktualizacja 8 sierpnia 2022
Jak przyznawane są emerytury zagraniczne osób, które pracowały w kilku państwach należących do UE/EFTA? Sprawdź, jak ustala się emerytury zagraniczne ZUS i dowiedz się więcej o należnych świadczeniach.
Co to jest emerytura zagraniczna?
Za emerytury zagraniczne uznaje się wszelkie świadczenia emerytalne wypłacane w krajach innych niż Polska (np. emerytura z Niemiec) z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego oraz spełnienia pozostałych warunków. Każdy kraj posiada swój indywidualny system ubezpieczeń społecznych, więc okoliczności przejścia na emeryturę mogą się różnić. Nie istnieją jednak przepisy, które uniemożliwiają wypłacanie emerytur przez kilka państw jednocześnie. Z tego względu emeryci, którzy dla przykładu pracowali na terenie trzech krajów, mogą liczyć nawet na trzy niezależne emerytury – o ile spełnili odpowiednie warunki.
Czy można otrzymywać emeryturę z Polski i z zagranicy?
Osoby, które pracowały zarówno na terenie Polski jak i w krajach członkowskich UE/EFTA, mogą otrzymywać emeryturę z wielu państw jednocześnie. Ubiegając się o świadczenia, trzeba jednak spełnić niezależne od siebie warunki dla danego kraju. Przepisy mogą różnić się od prawa obowiązującego na terenie innego państwa.
W takich sytuacjach prawo do emerytury ZUS w Polsce ustalane jest na takich samych zasadach, jak dla osób, które pracowały tu przez całe życie. Złożenie wniosku o wypłatę świadczeń zza granicy traktuje się jako oddzielną sprawę. Jedyną różnicą mogą być pewne ulgi wynikające z przepisów unijnych ułatwiające nabycie prawa do emerytury. Przykładem może być:
- Wystąpienie o polską emeryturę ze stażem ubezpieczeniowym niewystarczającym do przyznania emerytury – ZUS doliczy okresy ubezpieczeniowe z innych państw UE / EFTA.
- Złożenie wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy w Polsce, gdy do urazu doszło w czasie podlegania ubezpieczeniom na terenie innego państwa UE / EFTA zostanie rozpatrzone w Polsce na takich samych zasadach, jak w przypadku gdy do urazu dochodzi w czasie podlegania ubezpieczeniom ZUS.
- Posiadanie prawa do polskiej emerytury z ZUS upoważnia pracownika do wypłaty świadczeń na rachunek zagraniczny.
Wniosek o emeryturę zagraniczną
Składając wniosek o emeryturę zagraniczną nie ma potrzeby składania oddzielnych wniosków do instytucji ubezpieczeniowych każdego państwa, w którym realizowało się obowiązki zawodowe. Wystarczy złożyć jeden wniosek w obecnym kraju zamieszkania interesanta. Przepisy unijne umożliwiają przekazanie dokumentów przez jedną instytucję (np. ZUS) do wszystkich pozostałych podmiotów odpowiadających za wypłacanie emerytur.
Ile wynosi emerytura zagraniczna?
Wysokość emerytury zagranicznej zależna jest przede wszystkim od prawa regulującego wysokość świadczeń emerytalnych w danym państwie. Oznacza to, że instytucja wyliczy pracownikowi należną emeryturę na podstawie przepisów obowiązującego za granicą systemu ubezpieczeniowego.
Kto wypłaca emerytury zagraniczne?
Emerytury zagraniczne wypłacane są przez odpowiednie instytucje ubezpieczeniowe państw członkowskich UE, EOG i Szwajcarii, w których dana osoba realizowała swoje obowiązki zawodowe. Pieniądze przekazywane są bezpośrednio na udostępniony numer rachunku bankowego emeryta.
Emerytura zagraniczna na starych zasadach
Ubezpieczeni, którzy urodzili się przed 1949 rokiem i pracowali w krajach Unii Europejskiej, otrzymują emeryturę w Polsce zgodnie ze starymi zasadami. Warunki niezbędne do uzyskania emerytury ZUS na starych zasadach to:
- osiągnięcie wieku emerytalnego (65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet),
- posiadanie wymaganego stażu ubezpieczeniowego (25 lat dla mężczyzn i 20 lat dla kobiet).
Jeżeli ubezpieczony nie jest w stanie udokumentować takiego okresu podlegania ubezpieczeniom, emerytura może zostać przyznana także w innych okolicznościach. Konsekwencją będzie jednak brak możliwości podwyższenia świadczenia do kwoty najniższej emerytury. Emerytura za krótszy staż ZUS może być przyznana osobom, które podlegały ubezpieczeniom przez 20 lat w przypadku mężczyzn i 15 lat w przypadku kobiet.
Doliczenie pracy za granicą do stażu ubezpieczeniowego ZUS
Do polskiego okresu ubezpieczeniowego może być doliczony okres podlegania zagranicznym ubezpieczeniom społecznym. Urząd uwzględni je w swoich obliczeniach, jeżeli polski okres ubezpieczeniowy nie jest wystarczający do przyznania emerytury z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Brane pod uwagę zakresy nie mogą jednak na siebie nachodzić (podleganie pod ubezpieczenia w Polsce albo za granicą). Jeżeli polskie okresy ubezpieczeniowe są wystarczające, to czas podlegania ubezpieczeniom zagranicznym w czasie ustalania prawa do emerytury w Polsce zostanie pominięty.
Wpływ zagranicznych ubezpieczeń na wysokość emerytury ZUS
W przypadku gdy urząd zdecydował się na uwzględnienie zagranicznych okresów ubezpieczenia, ich długość będzie mieć wpływ na wysokość emerytury w Polsce. Emerytura zostanie obliczona w wysokości proporcjonalnej.
W obliczeniach bierze się pod uwagę stosunek polskich okresów ubezpieczenia do polskich i zagranicznych okresów ubezpieczenia. Emeryt otrzymuje świadczenie wyłącznie za staż ubezpieczeniowy w Polsce, ponieważ za pracę w innym państwie emeryturę wypłaca tylko to państwo.
Emerytura zagraniczna na nowych zasadach
Ubezpieczeni, którzy urodzili się po 31 grudnia 1948 roku i pracowali w krajach Unii Europejskiej, otrzymują emeryturę w Polsce zgodnie z nowymi zasadami. Warunki niezbędne do uzyskania emerytury ZUS na nowych zasadach to:
- osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet,
- posiadanie opłaconych w Polsce składek na ubezpieczenia społeczne lub emerytalne za przynajmniej 1 dzień jako pracownik, zleceniobiorca lub przedsiębiorca.
Doliczenie pracy za granicą do okresów ubezpieczenia ZUS
W przypadku emerytury udzielanej zgodnie z nowymi zasadami, okresy ubezpieczenia w ZUS nie mają znaczenia. Z tego względu staż ubezpieczeniowy z innego państwa UE lub EFTA nie zostanie uwzględniony przez ZUS. Wyjątek stanowi sytuacja, w której ubezpieczony pragnie uzyskać wcześniejszą emeryturę (przed osiągnieciem wieku emerytalnego). W takiej sytuacji, jeżeli posiadany w Polsce staż ubezpieczenia jest zbyt krótki, zostanie do niego doliczony także okres podlegania ubezpieczeniom społecznym za granicą.
Wysokość emerytury ZUS na nowych zasadach
Jak oblicza się emeryturę na nowych zasadach? Do obliczenia wysokości należnego świadczenia bierze się pod uwagę sumę:
- zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne,
- kapitału początkowego za okresy ubezpieczenia przed 1 stycznia 1999,
- środków na subkoncie ZUS.
Obliczona suma dzielona jest następnie przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku, w którym dany interesant zaczął pobierać świadczenie. Składki opłacone na ubezpieczenia za granicą nie mają więc w tym przypadku większego znaczenia.
Pobieranie emerytury ZUS a praca za granicą
Osoby które chcą pobierać emeryturę z ZUS, powinny zerwać stosunek pracy ze wszystkim innymi pracodawcami, u których pracowali zanim nabyli prawo do emerytury. Dotyczy to również pracodawców poza granicami Polski. W przeciwnym wypadku wypłata świadczeń zostanie wstrzymana. Po przyznaniu prawa do emerytury, można ponownie zatrudnić się u tego samego pracodawcy.
Czytaj więcej:
Emerytury zagraniczne ZUS: https://www.zus.pl/swiadczenia/emerytury-i-renty-dla-osob-pracujacych/zamieszkalych-za-granica/zasady-przyznawania-emerytur-i-rent-dla-osob-pracujacych-w-panstwach-ue/efta/informacje-ogolne
- 2Udostępnienia
- 2